Indien één of meerdere pezen van de rotator cuff gescheurd zijn, is er sprake van een rotator cuff ruptuur. Een scheur in de rotator cuff kan acuut ontstaan, of een chronisch beloop hebben.

Het schoudergewricht

Om te begrijpen wat een rotator cuff raptuur is, moeten we eerst basiskennis hebben over het schoudergewricht. Het schoudergewricht bestaat uit de bovenarm en het schouderblad. De schouderkop bevindt zich aan de kant van de bovenarm en de schouderkom aan de kant van het schouderblad. Om het gewricht heen ligt het gewrichtskapsel. Dit kapsel zorgt voor stabiliteit van het gewricht. Om het kapsel heen lopen pezen en spieren. Elke spier heeft een pees die vast zit aan het bot van de humeruskop. De pezen tezamen vormen de 'rotator cuff'.

De rotator cuff

Rondom de kop van de bovenarm liggen, als een manchet, vier pezen die tezamen de rotator cuff vormen. Eén vooraan (de subscapularispees), twee bovenaan (de supraspinatuspees en de infraspinatuspees) en één achteraan (de teres minorpees).

De pezen van de rotator cuff zorgen voor draaibewegingen in de schouder. Eén van de belangrijkste functies is echter dat de pezen zorgen voor stabiliteit van het schoudergewricht. Zo zorgen de bovenste twee pezen er onder andere voor dat de kop van de bovenarm tegen het kommetje van het schouderblad gehouden wordt bij het opheffen van de arm. Door de vorm van het schouderblad is de ruimte die de spieren en pezen hebben om te bewegen echter niet erg groot.

Een rotator cuff ruptuur

Indien één of meerdere pezen van de rotator cuff gescheurd zijn, is er sprake van een rotator cuff ruptuur. Deze ruptuur kan slechts gedeeltelijk (partieel) zijn of volledig door de totale dikte van de pees.

Een defect van de rotator cuff betekent niet per definitie dat er klachten zijn. Veel mensen hebben van 60 jaar of ouder hebben een scheurtje in één van de pezen zonder enige pijn of functieverlies. Een scheur kan groter worden en uiteindelijk wel klachten veroorzaken. De pezen groeien nooit vanzelf vast.

Ontstaan

Een scheur in de rotator cuff kan acuut ontstaan, of een chronisch beloop hebben.

Acuut
Een acute scheur in de pezen van de rotator cuff ontstaat meestal door een trauma, zoals een val. Ook een plotselinge beweging, het dragen van een te zware last of het uit de kom schieten van de schouder (luxatie) kunnen een scheur veroorzaken.

Chronisch
Chronische (langer bestaande) scheuren geven meestal een sluipend begin van de klachten. Veelal aanvankelijk aangeduid als slijmbeursontsteking zonder duidelijke oorzaak. Dergelijke scheuren ontstaan meestal pas boven de leeftijd van 50-60 jaar. Oorzaken kunnen zijn: een val in het verleden, langdurig bestaan van een te kleine ruimte tussen het dak van de schouder (acromion) en de pees (impingement), herhaaldelijke overbelasting (microtraumata), ouderdom (degeneratie), slijtage of vervorming van het schoudergewricht. Vaak betreft het een combinatie van factoren.

Symptomen

Indien een scheur in één van de pezen klachten veroorzaakt, is dit het gevolg van een balansverstoring in de schouder ten gevolge van de scheur. Zo zijn er genoeg mensen met een peesscheur waarbij de schouder wel in balans is, die toch géén klachten hebben.

De klachten passend bij een scheur in één of meerdere van de pezen bestaan meestal uit pijn die u 's nachts uit de slaap kan houden en die verergert bij bewegen (met name heffen) van de arm. Met name het liggen op de arm is pijnlijk. De pijn wordt veelal in de bovenarm aangegeven.

Werkzaamheden boven schouderniveau verergeren de klachten. Ook is vaak sprake van pijn bij plotselinge bewegingen en reflexen en het moe en zwaar worden van de arm bij het lang aanhouden van een bepaalde positie. Bij een grote scheur is er veelal ook krachtsverlies en het onvermogen de arm te heffen.

Diagnose stellen

Een rotator cuff-scheur kan op grond van uw omschrijving en door het uitvoeren van lichamelijk onderzoek vermoed worden. Bij verdenking van een rotator cuff-scheur zal de arts een echo maken. Een echo is een volledig pijnloos onderzoek waarbij met behulp van hoogfrequente geluidsgolven een afbeelding wordt gemaakt van de pezen en spieren in de schouder.

Slechts bij twijfel zal er aanvullend een MRI gemaakt worden om de diagnose bevestigen. Een grote gescheurde rotator cuff kan veelal ook op een röntgenfoto gezien worden, aangezien de ruimte tussen de kop van de bovenarm (humeruskop) en het schouderdak (acromion) dan sterk verminderd of verdwenen is.

Behandeling

De behandeling hangt af van de leeftijd, de duur van de klachten, de intensiteit van de klachten, de oorzaak van de scheur en de scheur zelf en kan bestaan uit een conservatieve behandeling of een operatieve behandeling.

Conservatieve behandeling
In eerste instantie zal de doelstelling van de behandeling zijn om de pijn en de ontstekingsreactie (irritatie) van de slijmbeurs of het schoudergewricht te bestrijden. Dit kan doormiddel van medicatie (een NSAID) of infiltratie. Bij infiltratie wordt er een corticosteroïdenoplossing (ontstekingsremmer) in de slijmbeurs gespoten.

Na infiltratie kunnen de klachten de eerste twee dagen toenemen. Hierna gaan de corticosteroïden hun werk doen en nemen de klachten af. De duur van de werking van deze infiltraties is heel verschillend. Sommige mensen zijn hiermee lange tijd van hun klachten af.

Ook fysiotherapie kan uitkomst bieden. De fysiotherapeut zal doormiddel van oefeningen de pijn proberen te verlichten, de stabiliteit te vergroten en de niet-aangedane spieren te versterken.

Soms kan een combinatie van bovenstaande behandelmogelijkheden uitkomst bieden.

Operatieve behandeling
Bij acuut ontstane scheuren door bijvoorbeeld een val kan, afhankelijk van de leeftijd, besloten worden tot operatieve behandeling. Chronische of kleinere scheuren worden in eerste instantie conservatief behandeld.

Indien de conservatieve behandeling faalt kan ook bij deze scheuren besloten worden tot operatief herstel. In sommige gevallen is de kwaliteit van het pees- en spierweefsel te slecht om nog een herstel operatie uit te voeren.

Een operatie moet echter goed worden overwogen aangezien de revalidatie na een schouderoperatie zeer veel tijd en energie kost. Het herstel van de rotator cuff duurt enkele maanden: het kan wel zes maanden duren voordat de arm op schouderhoogte kan worden gebracht en vaak tot één jaar voordat de schouder weer een normale functie heeft.

Bij oudere mensen met ernstige pijnklachten en een niet te herstellen peesscheur is soms noodzakelijk een reversed (omgekeerde) schouderprothese te plaatsen. Vaak ook omdat in deze gevallen (beginnende) slijtage in het gewricht aanwezig is. Een omgekeerde prothese is een speciaal ontworpen prothese die ook kan functioneren bij afwezigheid van de rotatorcuff pezen- en spieren (zie schouderprothese).

Nadat de schouder steriel is afgedekt maakt de orthopedisch specialist een aantal kleine sneetjes in de schouder waardoor de camera en de instrumenten tijdens de operatie bediend zullen worden. Met de camera inspecteert de orthopedisch specialist eerst de gehele schouder om deze te controleren op eventuele andere problemen.

Nu zal de pees worden vrijgelegd van de omliggende weefsels. Hierna kan de gescheurde pees worden teruggehecht op het bot van de humeruskop met behulp van botankers (een soort pluggen met hechtdraden). De hechtingen zorgen ervoor dat de pees weer zoveel mogelijk op zijn oorspronkelijke plek komt en de scheur kan genezen. Indien er te weinig ruimte tussen het dak van de schouder (acromion) en de te repareren pees is zal een klein stukje van het dak (bot) worden afgehaald om meer ruimte te creëren

De ingreep duurt ongeveer één uur.

Complicaties

Gelukkig treden na een schouderoperatie niet vaak complicaties op. Toch bestaat er altijd een kans op complicaties Dit kan gaan om algemene complicaties of complicaties die specifiek bij deze operatie horen.

• Nabloeding
• Wondinfectie
• Trombose van de arm (stolstel in een bloedvat)

Bovenstaande complicaties komen gelukkig zelden voor.

Na de operatie

Het duurt zes weken voordat de pees weer is vastgegroeid. Tot die tijd mag u geen actieve bewegingen met de schouder maken. Wel krijgt u van de fysiotherapeut passieve oefeningen en wordt uitgelegd hoe u de hand, pols en elleboog soepel kunt houden zonder dat dit schadelijk is voor de schouder.

Afhankelijk van de adviezen van de orthopedisch specialist kunt u na ongeveer zes weken onder begeleiding van een fysiotherapeut starten met actieve bewegingen. Pas na 12 weken mag u de schouder weer volledig gaan belasten. Wanneer u weer mag gaan werken kunt u het beste overleggen met de arts. De totale revalidatie kan een half jaar tot een jaar in beslag nemen.

Downloads

Folder Cuffrepair - arthroscopie (kijkoperatie) van de rotator cuff