Indien één of meerdere pezen van de rotator cuff gescheurd zijn,
is er sprake van een rotator cuff ruptuur. Een scheur in de rotator
cuff kan acuut ontstaan, of een chronisch beloop hebben.
Het schoudergewricht
Om te begrijpen wat een rotator cuff raptuur is, moeten we eerst
basiskennis hebben over het schoudergewricht. Het schoudergewricht
bestaat uit de bovenarm en het schouderblad. De schouderkop bevindt
zich aan de kant van de bovenarm en de schouderkom aan de kant van
het schouderblad. Om het gewricht heen ligt het gewrichtskapsel.
Dit kapsel zorgt voor stabiliteit van het gewricht. Om het kapsel
heen lopen pezen en spieren. Elke spier heeft een pees die vast zit
aan het bot van de humeruskop. De pezen tezamen vormen de 'rotator
cuff'.
De rotator cuff
Rondom de kop van de bovenarm liggen, als een manchet, vier
pezen die tezamen de rotator cuff vormen. Eén vooraan (de
subscapularispees), twee bovenaan (de supraspinatuspees en de
infraspinatuspees) en één achteraan (de teres minorpees).
De pezen van de rotator cuff zorgen voor draaibewegingen in de
schouder. Eén van de belangrijkste functies is echter dat de pezen
zorgen voor stabiliteit van het schoudergewricht. Zo zorgen de
bovenste twee pezen er onder andere voor dat de kop van de bovenarm
tegen het kommetje van het schouderblad gehouden wordt bij het
opheffen van de arm. Door de vorm van het schouderblad is de ruimte
die de spieren en pezen hebben om te bewegen echter niet erg
groot.
Een rotator cuff ruptuur
Indien één of meerdere pezen van de rotator cuff gescheurd zijn,
is er sprake van een rotator cuff ruptuur. Deze ruptuur kan slechts
gedeeltelijk (partieel) zijn of volledig door de totale dikte van
de pees.
Een defect van de rotator cuff betekent niet per definitie dat
er klachten zijn. Veel mensen hebben van 60 jaar of ouder hebben
een scheurtje in één van de pezen zonder enige pijn of
functieverlies. Een scheur kan groter worden en uiteindelijk wel
klachten veroorzaken. De pezen groeien nooit vanzelf vast.
Ontstaan
Een scheur in de rotator cuff kan acuut ontstaan, of een
chronisch beloop hebben.
Acuut
Een acute scheur in de pezen van de rotator cuff ontstaat meestal
door een trauma, zoals een val. Ook een plotselinge beweging, het
dragen van een te zware last of het uit de kom schieten van de
schouder (luxatie) kunnen een scheur veroorzaken.
Chronisch
Chronische (langer bestaande) scheuren geven meestal een sluipend
begin van de klachten. Veelal aanvankelijk aangeduid als
slijmbeursontsteking zonder duidelijke oorzaak. Dergelijke scheuren
ontstaan meestal pas boven de leeftijd van 50-60 jaar. Oorzaken
kunnen zijn: een val in het verleden, langdurig bestaan van een te
kleine ruimte tussen het dak van de schouder (acromion) en de pees
(impingement), herhaaldelijke overbelasting (microtraumata),
ouderdom (degeneratie), slijtage of vervorming van het
schoudergewricht. Vaak betreft het een combinatie van factoren.
Symptomen
Indien een scheur in één van de pezen klachten veroorzaakt, is
dit het gevolg van een balansverstoring in de schouder ten gevolge
van de scheur. Zo zijn er genoeg mensen met een peesscheur waarbij
de schouder wel in balans is, die toch géén klachten hebben.
De klachten passend bij een scheur in één of meerdere van de
pezen bestaan meestal uit pijn die u 's nachts uit de slaap kan
houden en die verergert bij bewegen (met name heffen) van de arm.
Met name het liggen op de arm is pijnlijk. De pijn wordt veelal in
de bovenarm aangegeven.
Werkzaamheden boven schouderniveau verergeren de klachten. Ook
is vaak sprake van pijn bij plotselinge bewegingen en reflexen en
het moe en zwaar worden van de arm bij het lang aanhouden van een
bepaalde positie. Bij een grote scheur is er veelal ook
krachtsverlies en het onvermogen de arm te heffen.
Diagnose stellen
Een rotator cuff-scheur kan op grond van uw omschrijving en door
het uitvoeren van lichamelijk onderzoek vermoed worden. Bij
verdenking van een rotator cuff-scheur zal de arts een echo maken.
Een echo is een volledig pijnloos onderzoek waarbij met behulp van
hoogfrequente geluidsgolven een afbeelding wordt gemaakt van de
pezen en spieren in de schouder.
Slechts bij twijfel zal er aanvullend een MRI gemaakt worden om
de diagnose bevestigen. Een grote gescheurde rotator cuff kan
veelal ook op een röntgenfoto gezien worden, aangezien de ruimte
tussen de kop van de bovenarm (humeruskop) en het schouderdak
(acromion) dan sterk verminderd of verdwenen is.
Behandeling
De behandeling hangt af van de leeftijd, de duur van de
klachten, de intensiteit van de klachten, de oorzaak van de scheur
en de scheur zelf en kan bestaan uit een conservatieve behandeling
of een operatieve behandeling.
Conservatieve behandeling
In eerste instantie zal de doelstelling van de behandeling zijn om
de pijn en de ontstekingsreactie (irritatie) van de slijmbeurs of
het schoudergewricht te bestrijden. Dit kan doormiddel van
medicatie (een NSAID) of infiltratie. Bij infiltratie wordt er een
corticosteroïdenoplossing (ontstekingsremmer) in de slijmbeurs
gespoten.
Na infiltratie kunnen de klachten de eerste twee dagen toenemen.
Hierna gaan de corticosteroïden hun werk doen en nemen de klachten
af. De duur van de werking van deze infiltraties is heel
verschillend. Sommige mensen zijn hiermee lange tijd van hun
klachten af.
Ook fysiotherapie kan uitkomst bieden. De fysiotherapeut zal
doormiddel van oefeningen de pijn proberen te verlichten, de
stabiliteit te vergroten en de niet-aangedane spieren te
versterken.
Soms kan een combinatie van bovenstaande behandelmogelijkheden
uitkomst bieden.
Operatieve behandeling
Bij acuut ontstane scheuren door bijvoorbeeld een val kan,
afhankelijk van de leeftijd, besloten worden tot operatieve
behandeling. Chronische of kleinere scheuren worden in eerste
instantie conservatief behandeld.
Indien de conservatieve behandeling faalt kan ook bij deze
scheuren besloten worden tot operatief herstel. In sommige gevallen
is de kwaliteit van het pees- en spierweefsel te slecht om nog een
herstel operatie uit te voeren.
Een operatie moet echter goed worden overwogen aangezien de
revalidatie na een schouderoperatie zeer veel tijd en energie kost.
Het herstel van de rotator cuff duurt enkele maanden: het kan wel
zes maanden duren voordat de arm op schouderhoogte kan worden
gebracht en vaak tot één jaar voordat de schouder weer een normale
functie heeft.
Bij oudere mensen met ernstige pijnklachten en een niet te
herstellen peesscheur is soms noodzakelijk een reversed
(omgekeerde) schouderprothese te plaatsen. Vaak ook omdat in deze
gevallen (beginnende) slijtage in het gewricht aanwezig is. Een
omgekeerde prothese is een speciaal ontworpen prothese die ook kan
functioneren bij afwezigheid van de rotatorcuff pezen- en spieren
(zie schouderprothese).
Nadat de schouder steriel is afgedekt maakt de orthopedisch
specialist een aantal kleine sneetjes in de schouder waardoor de
camera en de instrumenten tijdens de operatie bediend zullen
worden. Met de camera inspecteert de orthopedisch specialist eerst
de gehele schouder om deze te controleren op eventuele andere
problemen.
Nu zal de pees worden vrijgelegd van de omliggende weefsels.
Hierna kan de gescheurde pees worden teruggehecht op het bot van de
humeruskop met behulp van botankers (een soort pluggen met
hechtdraden). De hechtingen zorgen ervoor dat de pees weer zoveel
mogelijk op zijn oorspronkelijke plek komt en de scheur kan
genezen. Indien er te weinig ruimte tussen het dak van de schouder
(acromion) en de te repareren pees is zal een klein stukje van het
dak (bot) worden afgehaald om meer ruimte te creëren
De ingreep duurt ongeveer één uur.
Complicaties
Gelukkig treden na een schouderoperatie niet vaak complicaties
op. Toch bestaat er altijd een kans op complicaties Dit kan gaan om
algemene complicaties of complicaties die specifiek bij deze
operatie horen.
- Nabloeding
- Wondinfectie
- Trombose van de arm (stolstel in een bloedvat)
Bovenstaande complicaties komen gelukkig zelden voor.
Na de operatie
Het duurt zes weken voordat de pees weer is vastgegroeid. Tot
die tijd mag u geen actieve bewegingen met de schouder maken. Wel
krijgt u van de fysiotherapeut passieve oefeningen en wordt
uitgelegd hoe u de hand, pols en elleboog soepel kunt houden zonder
dat dit schadelijk is voor de schouder.
Afhankelijk van de adviezen van de orthopedisch specialist kunt
u na ongeveer zes weken onder begeleiding van een fysiotherapeut
starten met actieve bewegingen. Pas na 12 weken mag u de schouder
weer volledig gaan belasten. Wanneer u weer mag gaan werken kunt u
het beste overleggen met de arts. De totale revalidatie kan een
half jaar tot een jaar in beslag nemen.
Downloads
Folder Cuffrepair - arthroscopie (kijkoperatie) van
de rotator cuff