Sluiten

Zoekresultaten

Vingergewricht prothese

Het proximale interphalangeale (PIP) gewricht is het tweede vingergewricht vanaf de vingertop (afbeelding 1). Het is een scharniergewricht en heeft een sleutelrol in de grijpfunctie.

In een gezond gewricht worden de uiteinden van de botten, de gewrichtsoppervlakken, bedekt met kraakbeen. Daardoor kunnen de botten soepel en pijnvrij over elkaar bewegen. Als het kraakbeen in een vingergewricht ernstig is versleten, leidt dit tot een pijnlijke vinger en verminderde beweeglijkheid (zie ook artrose van de hand en pols). Het plaatsen van een vingerprothese kan een oplossing zijn.

Afbeelding 1: de plaats van het proximale interphalangeale (PIP) vingergerwicht is met een witte pijl aangegeven.

Korte omschrijving

Bij het plaatsen van een PIP vingerwicht prothese wordt het versleten vingergewricht vervangen door een kunstgewricht. Er bestaan twee typen PIP prothesen. Prothesen van siliconenrubber die uit één stuk bestaan met in het midden een scharnierpunt (afbeelding 2 en 3) en prothesen die uit twee delen bestaan, de zogenaamde ongekoppelde prothesen (afbeelding 2).

Afbeelding 2: links een zij- en vooraanzicht van een PIP prothese uit één stuk van siliconenrubber en rechts een zij/vooraanzicht van een ongekoppelde PIP prothese uit twee delen.

Afbeelding 3: röntgenfoto's na het plaatsen van de siliconen PIP prothese, voor- en zijaanzicht.

Reden van operatie

Slijtage (artrose) van het proximale interphalangeale (PIP) gewricht van de vinger(s) met pijn en functie beperking (zie ook artrose van de hand en pols). De slijtage kan veroorzaakt zijn door ouderdom, door reumatoïde artritis, of door een ongeval. Bij ernstige slijtage van het PIP gewricht van de vinger(s) kan zowel het vastzetten van dit specifieke vingergewricht als het plaatsen van een kunstgewricht de oplossing zijn. In overleg met u wordt de meest geschikte behandeling gekozen. De keuze is o.a. afhankelijk van de mate van slijtage en uw wensen ten aanzien van beweeglijkheid en belastbaarheid van de vinger en hand. In het algemeen kunnen ongekoppelde PIP prothesen niet worden geplaatst bij ernstige standafwijking en instabiliteit van het gewricht. De wijsvinger komt meestal niet in aanmerking voor het plaatsen van de PIP prothese. Het vastzetten heeft dan de voorkeur vanwege de meer stabiele en steviger grijpfunctie en sleutelgreep na de operatie.

Operatie

Vooraf aan de operatie wordt u kort opgenomen op de afdeling. De operatie vindt plaats op een operatiekamer en gebeurt onder plaatselijke verdoving van de arm (of onder lokale verdoving). De plaatselijke verdoving van de arm gebeurt door middel van een prik in de oksel of onder het sleutelbeen. Vooraf aan de operatie wordt antibioticum gegeven om ontstekingen te voorkomen.

Operatietechniek
Er wordt een huidsnede (incisie) gemaakt aan de bovenkant van de vinger. Via deze incisie wordt het vingergewricht vrijgelegd. De versleten gewrichtsoppervlakken worden zodanig afgezaagd dat er voldoende ruimte is voor het plaatsen van de prothese en zodat er weer een rechte stand van de vinger wordt verkregen. De juiste maat prothese wordt gekozen en de prothese wordt met de uiteinden (steeltjes) vastgezet in de vingerkootjes (afbeelding 2). Hierna worden de banden en pezen rondom het gewricht zorgvuldig gesloten. De huid wordt met oplosbaar hechtmateriaal gesloten. Direct na de operatie wordt een gips om de vingers en hand aangebracht.

Na de operatie:

U mag dezelfde dag naar huis. De hand moet goed hoog gehouden worden. Dit vermindert de zwelling van de vinger die door de operatie is ontstaan en vermindert zodoende ook het stijf worden van het gewricht.

Nabehandeling en Resultaat

Na de operatie heeft u een gips om de vinger en hand. Na circa 2-3 dagen komt u terug op de polikliniek en krijgt u een afneembare rustspalk en eventueel ook een oefenspalk die bewegen en buigen van de vingers toestaat. Nadat de spalken zijn gemaakt, begint u onder begeleiding van een handtherapeut/fysiotherapeut het buigen en strekken van de vingers te oefenen. Dit gebeurt volgens een vast schema.

Door vroeg te starten met oefenen, proberen we het ontstaan van verklevingen van de pezen en stijfheid van het gewricht te voorkomen. Begonnen wordt met onbelaste actieve oefentherapie zonder hierbij de strekpees te belasten. Na circa 6 weken wordt begonnen met belast (functioneel) gebruik van de vinger en met gedoseerde krachtoefeningen. Het dragen van de spalk wordt geleidelijk afgebouwd. Na 10-12 weken is de spalk niet meer nodig en is meestal voldoende beweeglijkheid en kracht aanwezig om de meeste dagelijkse werkzaamheden te hervatten.

Na de revalidatieperiode zal de pijn van voor de operatie grotendeels zijn verdwenen. De beweeglijkheid van de vinger na het plaatsen van een vingerprothese hangt o.a. af van de mate van beweeglijkheid voor de operatie. Over het algemeen is de beweeglijkheid na de operatie toegenomen en ruim voldoende om de diverse activiteiten te doen. De beweeglijkheid is echter wel enigszins minder dan van een normaal gezond PIP gewricht. Zware belasting wordt afgeraden.

Risico's

Zoals bij alle operaties kunnen complicaties als wondinfectie en nabloeding optreden. De kans is echter klein en ze kunnen vrijwel altijd goed worden behandeld. Het optreden van dystrofie ofwel CRPS (Chronisch Regionaal Pijn Syndroom) is zeldzaam. Vroegtijdige onderkenning en behandeling is gewenst om functiestoornissen te voorkomen.

Een specifieke complicatie van de ongekoppelde PIP prothese is instabiliteit en het uit de kom schieten. De kans is zeer klein, maar als dit gebeurt, is het verrichten van een aanvullende operatie voor het verkrijgen van meer stabiliteit of het vervangen van de ongekoppelde PIP prothese door een siliconen PIP prothese uit één stuk gewenst.

Zoals bij alle kunstgewrichten kan ook de PIP prothese op termijn slijten en loslaten. Opvallend is dat daarbij vaak relatief weinig pijnklachten ontstaan. Het opnieuw plaatsen van een prothese of het vastzetten van het gewricht (artrodese) is dan te overwegen.