Verschil tussen een incident, complicatie of calamiteit

De officiële definities (volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) luiden:

Complicatie:
Een onbedoelde of ongewenste uitkomst van zorg tijdens of volgend op het (niet) handelen van een hulpverlener, die voor de gezondheid van de patiënt zodanig nadelig is, dat (be)handelen noodzakelijk is, dan wel dat er sprake is van (onherstelbare) schade.

Bij een complicatie informeert de arts of verpleegkundige de patiënt. Ook vermelden ze de complicatie in het elektronisch patiëntendossier (EPD).

Incident:
Een onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces, die tot schade aan de patiënt heeft geleid, had kunnen leiden of (nog) zou kunnen leiden.

Hulpverleners melden incidenten in het VIM-systeem. VIM staat voor Veilig Incident Melden. Ook informeren ze de patiënt en vermelden het incident in het patiëntendossier.

Calamiteit:
Een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg én die tot de dood of een ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt heeft geleid.

Bij een calamiteit moet de directie van het desbetreffende ziekenhuis en de calamiteitencommissie direct geïnformeerd worden, waarna vanuit de calamiteitencommissie een onderzoek wordt geïnitieerd. Tevens is het ziekenhuis verplicht binnen 3 werkdagen melding te doen bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Onderzoek calamiteitencommissie

Doel van het calamiteiten-onderzoek is de gevolgde processen te analyseren en te zien of en welke verbeteringen mogelijk zijn. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling een ‘schuldige’ aan te wijzen. Het gaat om vermijdbaarheid, niet om verwijtbaarheid. Foutloos werken is bijna onmogelijk, maar wat kunnen we van fouten leren? Hoe kunnen we de processen zo verbeteren dat de kans op herhaling zo klein mogelijk is. Vaak zijn meerdere factoren aanwijsbaar die verbeterd kunnen worden.

Wat gebeurt er met de rapportage van de calamiteitencommissie?

Voordat het rapport en de aanbevelingen definitief worden gemaakt, worden de uitkomsten van het onderzoek aan de betrokken zorgprofessionals en (medisch) managers toegelicht. Hierbij is ook de gelegenheid om input te geven op de door het onderzoeksteam voorgestelde verbeteracties om zo samen tot de beste aanbevelingen aan de directie voor verbeteracties te komen.

Daarna gaat het definitieve rapport naar de directie. De directie stuurt het rapport met een begeleidende reactie naar de IGJ. De Inspectie geeft altijd een reactie en doet zo nodig zelf onderzoek. Na afloop wordt de rapportage en eventueel de reactie van de IGJ toegelicht aan de patiënt en/of familie. Dit gebeurt door een lid van het onderzoeksteam samen met een directielid, medisch manager en/of de hoofdbehandelaar.