Nieuws en agenda

Klinische dilemma’s bij acute neurologische aandoeningen

Als een patiënt op de Spoedeisende hulp (SEH) komt met een acute neurologische aandoening, moet de neuroloog onder hoge tijdsdruk beslissen over het behandelplan. “Soms loop je tegen klinische dilemma’s aan”, ervaart neuroloog Merelijne Verschoof. Ze onderzocht enkele van deze vraagstukken. De resultaten staan in haar proefschrift Clinical dilemmas in acute neurological disorders.

Behandelplan

“Vroeger was neurologie een vak dat je vooral op de polikliniek deed”, begint Merelijne. “Je had meer tijd om na te denken en voor acute aandoeningen was er niet altijd een behandeling. Met de jaren zijn er nieuwe behandelingen bijgekomen en is meer mogelijk in acute situaties. We kunnen dan steeds vaker actief behandelen, maar dat moet snel. Je wil het behandelplan het liefst binnen 15-20 minuten rond hebben.” Met haar onderzoek hoopt ze collega-neurologen te helpen bij het nemen van beslissingen.

Zo onderzocht ze patiënten op de SEH met licht traumatisch schedel- en hersenletsel (LTSH) die antistollingmedicatie nemen. “Zij hebben een verhoogd risico op verlate traumatische intracraniële bloedingen (ICB). Voorheen werden zij daarom standaard 24 uur opgenomen ter observatie. Uit de studie blijkt dat deze ziekenhuisopname niet nodig is als de CT-scan van het hoofd niet afwijkend is.” 

Alcoholpromillage

Merelijne deed ook 3 studies naar herseninfarcten. Een studie, volledig uitgevoerd in het HagaZiekenhuis, ging over patiënten die op de SEH in Den Haag binnenkwamen met symptomen van een herseninfarct en met een verhoogd alcoholpromillage. Soms lijkt alcoholintoxicatie op een herseninfarct, maar is dat het niet (stroke mimic). De gelijke symptomen maken het onderscheid lastig. Is het meten van alcoholpromillage dan handig?

De studie toont onder meer aan dat mensen met klachten en een verhoogd alcoholpromillage vrijwel altijd na kantooruren op de SEH kwamen. “Maar dit betekende niet altijd een stroke mimic, er waren ook patiënten bij met een verhoogd alcoholpromillage én tegelijk een herseninfarct. Het meten van het alcoholpromillage kan bij twijfel dus doorslaggevend zijn, maar een verhoogd promillage alleen is geen reden om de klachten niet te behandelen als herseninfarct.”

Lage bloeddruk

De tweede studie geeft antwoord op de vraag hoe lage bloeddruk invloed heeft op de klinische uitkomst na een herseninfarct. “Een herseninfarct gaat meestal gepaard met een verhoogde bloeddruk. Een lage bloeddruk leidt tot een grotere kans op overlijden in het ziekenhuis en ernstige complicaties, zoals hartfalen, gastro-intestinale bloedingen en sepsis. Bij een herseninfarct met een lage bloeddruk is het daarom goed om naar deze complicaties te zoeken.”

Tot slot keek Merelijne naar patiënten met kanker en een herseninfarct. Wat zijn dan de effecten van intra-arteriële behandeling (IAT, weghalen van het bloedstolsel via de lies)? “90 dagen na de IAT doen de meeste patiënten het significant slechter. Ook de kans dat er opnieuw een herseninfarct optreedt, is groot. Toch krijgt ongeveer een kwart van hen de functionele onafhankelijkheid terug dankzij de IAT. Deze kennis helpt in het onderling overleg tussen de arts, patiënt en familie als er twijfel is over het wel of niet behandelen van het infarct.”

Landelijk protocol

Dat de uitkomsten van haar onderzoek direct toepasbaar zijn in de praktijk, blijkt uit het feit dat de resultaten leidden tot een notitie of zelfs verandering in landelijke protocollen. Patiënten met LTSH en antistolling worden bijvoorbeeld niet meer standaard opgenomen ter observatie na een niet afwijkende CT-scan.

Bas de Bruijn, neuroloog en copromotor: “Merelijne heeft laten zien hoe je vanuit een niet-academisch ziekenhuis een promotie kan realiseren door relevante klinische vraagstukken te onderzoeken. Wetenschappelijk onderzoek zet onze patiëntenzorg op een hoger plan. Dat ze haar promotietraject tijdens haar opleiding in het HagaZiekenhuis heeft volbracht, zonder een aparte aanstelling voor een promotie zoals je vanuit de universiteit zou krijgen, vind ik daarnaast een enorme prestatie.”